آشنایی کامل با انتشارات Springer Nature و خدمات آن

در عصری که گسترش دانش و سرعت پیشرفت علمی، نقش کلیدی در توسعه جوامع ایفا می‌کند، نشر پژوهش و تولید محتواهای علمی با کیفیت تبدیل به یکی از ارکان اساسی شده است. در این میان، انتشارات Springer Nature جایگاهی ویژه دارد؛ نهادی که با بیش از یک قرن و نیم تجربه، پل ارتباطی میان پژوهشگران، مؤسسات آموزشی، کتابداران و صنایع شده است. در این مطلب قصد داریم به زبان ساده و روان به معرفی Springer Nature، مأموریت، حوزه‌های فعالیت، برندها و خدمات آن بپردازیم.

چرا Springer Nature؟

انتشارات Springer Nature در سال ۲۰۱۵ با ادغام سه نام بزرگ در نشر علم یعنی برندهای «Nature Publishing Group»، «Macmillan Education» و «Springer Science+Business Media» شکل گرفت. این ادغام، نقطه عطفی بود برای ایجاد یک مجموعه قدرتمند که بتواند در سه حوزه اصلی پژوهش، آموزش و سلامت فعالیت کند. از آن زمان تاکنون، Springer Nature با اتکا بر سابقه طولانی خود، که برخی برندهای آن به بیش از ۱۸۰ سال پیش بازمی‌گردند، تبدیل به یکی از بزرگ‌ترین و معتبرترین ناشران علمی جهان شده است. 

این ناشر نه تنها مجلات و کتاب‌های علمی منتشر می‌کند، بلکه پلتفرم‌ها، خدمات فناوری، ابزارهای داده‌محور و راهکارهای سازمانی نیز ارائه می‌کند تا فرآیند پژوهش، انتشار، دسترسی و استفاده از دانش را تسهیل نماید. 

برای شما به عنوان مخاطب، این یعنی: اگر پژوهشگر، استاد، کتابدار یا دانشجوی فعال در فضای علمی هستید، Springer Nature می‌تواند به ‌عنوان «درگاه» ورود به دنیای نشر علمی، دسترسی به منابع معتبر و مشارکت در انقلاب دانش جدید عمل کند.

مأموریت و فلسفه وجودی

فلسفه وجودی Springer Nature بر این مفهوم استوار است که «علم باید پیش رود» و پژوهشگران باید قادر باشند یافته‌های خود را منتشر کرده، با یکدیگر به اشتراک بگذارند و در خدمت پیشرفت جهانی قرار دهند. بر اساس مطالب رسمی، Springer Nature «با ارائه محصولات، پلتفرم‌ها و خدمات فناورانه، به پژوهشگران، نویسندگان، اساتید دانشگاه، کتابداران و مؤسسات علمی کمک می‌کند تا دانش جدید را کشف کرده، منتشر کنند و با جامعه علمی جهان به اشتراک بگذارند».

در واقع، چهار محور اصلی استراتژی این ناشر عبارت‌اند از:

• توسعه دانش (Develop Knowledge): کمک به کشف ایده‌ها و یافته‌های جدید، تشویق به نوآوری و همکاری‌های میان‌رشته‌ای.
• ارزیابی و بهبود (Qualify & Enhance): تضمین کیفیت، دقت و اعتبار علمی پژوهش‌ها از طریق داوری دقیق، کنترل کیفیت و فناوری‌های نوین.
• تولید و انتشار (Produce & Distribute): انتشار مقاله‌ها، کتاب‌ها، فصل‌ها، کنفرانس‌ها و منابع دیگر در قالب‌های چاپی و دیجیتال، با رعایت حقوق مؤلف و دسترسی جهانی.
• اشتراک و گسترش (Share & Amplify): تسهیل اشتراک‌گذاری، دسترسی آزاد، بازاستفاده از داده‌ها و محتوای علمی، و تقویت نقش علم در جامعه.

این چهار محور با هم باعث می‌شوند که Springer Nature نه فقط یک ناشر صرف باشد، بلکه «زیرساخت نشر علمی» برای پژوهشگران و دانش‌جویان نیز تلقی شود.

حوزه‌های فعالیت

Springer Nature فعالیت خود را عمدتاً در سه حوزه اصلی متمرکز کرده است:

• پژوهش (Research)

در این بخش، این ناشر بیش از سه هزار مجله علمی در رشته‌های مختلف ارائه می‌دهد. مجلاتی که شامل علوم پایه، مهندسی، علوم پزشکی، علوم اجتماعی و انسانی هستند. همچنین انتشار کتاب‌ها، مجموعه مقالات کنفرانس و منابع مرجع نیز در این حوزه انجام می‌پذیرد. مثلاً مجلات تحت برند «Nature Portfolio» از جمله مهم‌ترین و پرارجاع‌ترین نشریات علمی جهان هستند. 

• آموزش (Education)

برند Macmillan Education که در مجموعه‌های Springer Nature قرار دارد، در زمینه تولید محتوای آموزشی، کتاب‌های دانشگاهی، منابع زبان و همکاری با مدارس و دانشگاه‌ها فعال است. این حوزه برای دانش‌آموزان، دانشجویان و مؤسسات آموزشی اهمیت زیادی دارد.

• سلامت (Health / Professional)

در حوزه سلامت، Springer Nature با ارائه محتوای تخصصی، کتاب‌ها، ژورنال‌ها و راهکارهای فناورانه به پزشکان، پژوهشگران حوزه پزشکی، صنایع دارویی و مؤسسات مراقبت سلامت خدمات می‌دهد. این حوزه با تمرکز بر نشر علمی کاربردی، به ارتقای عملکرد حرفه‌ای کمک می‌کند.

در کنار این سه حوزه، این ناشر راهکارهایی نیز برای صنایع، سازمان‌ها و شرکت‌ها ارایه می‌دهد؛ یعنی نشر صنعتی، داده‌محور و راهکارهای پژوهش و توسعه (R&D) نیز توسط Springer Nature پشتیبانی می‌شوند.

برندها و زیرمجموعه‌های اصلی

یکی از نکات مهم در معرفی Springer Nature، شناخت برندها و زیرمجموعه‌های آن است که هرکدام به‌نوبه خود جایگاه خاصی در نشر علمی دارند:

Springer: ناشری پیشرو در حوزه‌های علمی، فنی و پزشکی (STM)، کتاب‌ها و مجلات تخصصی را تولید می‌کند.

Nature Portfolio: مجموعه مجلات معتبر بین‌المللی، از جمله مجله «Nature»، با تمرکز بر علوم پایه، زیستی، فیزیکی، پزشکی و علوم کاربردی.

BioMed Central (BMC): مجموعه‌ای از ژورنال‌های دسترسی آزاد (Open Access) در زیست‌شناسی، پزشکی و سلامت که محتوایشان به‌صورت رایگان در اختیار عموم قرار می‌گیرد.

Scientific American: یکی از قدیمی‌ترین مجلات عمومی علوم (برای عموم مردم و سیاست‌گذاران) با تاریخچه‌ای بیش از ۱۷۵ سال.

Palgrave Macmillan: ناشر متون علوم انسانی، اجتماعی، مدیریت، اقتصاد و کتاب‌های دانشگاهی.

همچنین برند Macmillan Education نیز در بخش آموزش فعال است.

این تنوع برندها به Springer Nature امکان می‌دهد که در حوزه‌های بسیار گسترده‌ای از علوم و آموزش فعالیت کند، از متون تخصصی پژوهشی تا کتاب‌های عمومی و آموزشی.

خدمات و زیرساخت‌های فناوری

Springer Nature تنها به نشر مقاله یا کتاب اکتفا نمی‌کند، بلکه زیرساخت‌های فناورانه و خدمات ارزشمندی نیز ارائه می‌دهد که می‌تواند برای پژوهشگران بسیار مفید باشد:

• پایگاه داده‌های تخصصی مانند SpringerMaterials (بزرگ‌ترین پایگاه داده علوم مواد) و AdisInsight (برای داروها و درمان‌ها).
• پلتفرم‌هایی مانند SpringerProtocols یا protocols.io برای دسترسی به روش‌ها و پروتکل‌های آزمایشگاهی.
• خدمات داده‌محور مانند «Data Solutions» که به مؤسسات کمک می‌کند تا داده‌ها را تحلیل و به پژوهش و نوآوری تبدیل کنند.

دسترسی برخط به مقالات، کتاب‌ها و فصل‌ها از طریق پلتفرم‌هایی مانند link.springer.com و nature.com که میلیون‌ها مقاله و فصل کتاب را پوشش می‌دهند.  برای پژوهشگران، این یعنی امکاناتی فراتر از انتشار؛ یعنی تحلیل داده، همکاری پژوهشی، دسترسی آزاد به محتوای جدید، اشتراک‌گذاری سریع یافته‌ها، و تولید محتوای باکیفیت در بهترین استانداردها.

دسترسی آزاد (Open Access) و نقش آن

یکی از مباحث مهم در نشر علمی امروز، «دسترسی آزاد» به مقالات و داده‌هاست. Springer Nature در این زمینه نیز پیشرو بوده است. آن‌ها معتقدند که پژوهش باید در دسترس همگان قرار بگیرد و بنابراین گزینه‌های Open Access برای مجلات، کتاب‌ها و داده‌ها فراهم کرده‌اند. از جمله اقدامات:

• تأکید بر انتشار مقالات تحت مدل طلایی (Gold OA) که ساده‌ترین و پایدارترین مسیر به سمت نشر باز است. 
• پلتفرم‌هایی که امکان بازاستفاده و اشتراک‌گذاری داده‌ها و مقالات را تسهیل می‌کنند.
• فراهم کردن فرصت برای مؤسسه‌ها و پژوهشگران تا مدل‌های مختلف انتشار را انتخاب کنند و لازم نیست صرفاً به چاپ سنتی محدود بمانند.

این سیاست به ویژه برای دانشگاه‌ها، پژوهشگران ایرانی یا دانشجویان بین‌المللی اهمیت دارد چرا که امکان دسترسی به منابع علمی معتبر را افزایش می‌دهد.

چرا برای پژوهشگران، نویسندگان و مؤسسات مهم است؟

اگر در حوزه پژوهش، آموزش یا صنعت فعالیت می‌کنید، همکاری یا استفاده از Springer Nature می‌تواند مزایای فراوانی داشته باشد:

برای نویسندگان: امکان انتشار یافته‌های پژوهشی در مجلات معتبر، بهره‌گیری از داوری علمی، دیده شدن وسیع‌تر توسط مخاطبان بین‌المللی، ارتقای نمایه استنادی (citation) و شناخته شدن در جامعه علمی.

برای پژوهشگران: دسترسی به طیف وسیعی از مقالات، کتاب‌ها، فصل‌ها، پروتکل‌ها، داده‌ها و ابزارهای پژوهشی در یک «پکیج کامل» که می‌تواند فرایند تحقیق را تسهیل کند.

برای کتابداران و مؤسسات دانشگاهی: امکان همکاری، استفاده از فناوری‌های داده‌محور، ابزارهای اشتراک، و راهکارهای نشر باز که به بهبود خدمات کتابخانه‌ای، زیرساخت تحقیقاتی و دسترسی به دانش کمک می‌کند.

برای سازمان‌ها/صنایع: استفاده از محتوا، گزارش‌ها، داده‌ها و خدمات فناورانه Springer Nature که می‌تواند در توسعه R&D، نوآوری، تصمیم‌گیری علمی-تجاری و همکاری دانشگاهی به صنعت کمک کند.

فرآیند انتشار و همکاری

یکی از نقاط قوت Springer Nature، فرآیندهای استاندارد، دقیق و علمی در انتشار است. از جمله مراحل مهم:

• انتخاب مجله مناسب؛
• ارسال مقاله یا کتاب؛
• داوری علمی (Peer Review) با کیفیت؛
• بازخورد به نویسنده و اصلاحات؛
• انتشار در قالب چاپی یا دیجیتال؛
• شاخص‌گذاری، نمایه‌سازی، لینک‌دهی و دیده شدن وسیع‌تر؛
• امکان انتشار Open Access یا دسترسی ترکیبی؛
• همکاری با مؤسسات، بودجه‌دهندگان پژوهش و کتابخانه‌ها برای انتشار مؤثرتر.

این فرآیندها به معنای آن هستند که پژوهش شما نه صرفاً منتشر شود، بلکه با کیفیت، دیده شدن بالا و تأثیر بخش باشد.

چالش‌ها و نکات قابل توجه

هرچند Springer Nature یکی از برجسته‌ترین ناشران علمی دنیاست، اما مانند هر نهاد بزرگ دیگری با چالش‌هایی نیز روبروست:

بحث هزینه‌ها و حق اشتراک‌ها: انتشار علمی و دسترسی به محتوای تخصصی، هزینه‌بر است.

حفظ کیفیت و اعتبار: ناشران باید همواره فرآیند داوری، کنترل کیفیت و اخلاق پژوهش را به‌روز نگه دارند تا اعتماد جامعه علمی را حفظ کنند.

تنوع زبانی و منطقه‌ای: برای پژوهشگران غیرانگلیسی‌زبان، دسترسی، دیده شدن و همکاری بین‌المللی ممکن است چالش‌زا باشد.

با آگاهی از این نکات، می‌توان به بهره‌گیری مؤثرتر از خدمات Springer Nature پرداخت.

نتیجه‌گیری

انتشارات Springer Nature بیش از آنکه صرفاً یک ناشر علمی باشد، «شبکه‌ای فعال برای دانایی» است؛ جایی که پژوهشگران می‌توانند ایده‌های‌شان را منتشر کنند، کتابداران می‌توانند منابع را به مخاطبان برسانند، دانشجویان می‌توانند به مقالات معتبر دسترسی یابند و مؤسسات می‌توانند پژوهش خود را به کاربرد برسانند. با تمرکز بر کیفیت، دسترسی آزاد، فناوری نشر و همکاری جهانی، این ناشر نقشی کلیدی در «علم باز» و توسعه دانش در سطح بین‌المللی ایفا می‌کند. اگر شما نیز در مسیر پژوهش، آموزش یا کسب‌وکار علمی قرار دارید، Springer Nature می‌تواند بخشی از راه‌حل شما برای تولید، انتشار و استفاده از دانش باشد.